VẤT VẢ ĐÁP ỨNG THÔNG TƯ

Thông tư số 18/2009/TT-BXD của Bộ Xây dựng ban hành ngày 30-6-2009 hướng dẫn xuất khẩu khoáng sản làm vật liệu xây dựng quy định danh mục các loại khoáng sản hạn chế xuất khẩu, trong đó có “đá xây dựng thuộc các mỏ tại các tỉnh Đông Nam bộ và Tây Nam bộ”. Thông tư nói rõ “đá xây dựng là các loại đá có nguồn gốc mác ma, trầm tích và biến chất thuộc danh mục khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường được đập, nghiền và phân loại theo kích thước dùng trong xây dựng để đổ bê tông, xây tường, làm đường giao thông”.

Ông Trần Duy Thọ, Giám đốc Công ty TNHH Hòa Bình cho biết: Theo Thông tư nói như trên, những loại đá mà các doanh nghiệp ở Bà Rịa – Vũng Tàu đang sản xuất chính và xuất khẩu với số lượng khá lớn (thường được gọi với tên thông thường là đá tẩy và đá chẻ) không nằm trong danh mục “đá xây dựng hạn chế xuất khẩu”. Thế nhưng, khi làm thủ tục với chi cục hải quan, thì Công ty TNHH Hòa Bình lại được trả lời là mặt hàng của công ty nằm trong danh mục hạn chế xuất khẩu. Công ty TNHH Hòa Bình làm công văn gửi Sở Công thương và Hải quan tỉnh đề nghị giải thích và nhận được trả lời của 2 cơ quan này khác hẳn nhau. Sở Công thương khẳng định mặt hàng xuất khẩu của Công ty TNHH Hòa Bình “không thuộc Danh mục cấm xuất khẩu, căn cứ vào khoản 3, điều 4 Nghị định số 12/2006/ND-CP ngày 23-1-2006 về thủ tục xuất nhập khẩu”. Trong khi đó, theo công văn trả lời của Hải quan tỉnh, thì mặt hàng đá granite đang sản xuất của Công ty TNHH Hòa Bình phải chịu sự điều chỉnh của Thông tư 18/2009 và chỉ được phép xuất khẩu nếu đáp ứng một số điều kiện ghi trong phụ lục. Những điều kiện mà Hải quan tỉnh “trích lục” ra là: Nếu là đá khối phải đáp ứng yêu cầu “được chế biến”, nghĩa là được cắt gọt, gia công, chế biến thành hình khối và hình dạng theo thiết kế. Còn đá ốp lát thì phải gia công, cắt gọt với độ dày không quá 50mm.

Ông Thọ phân trần: Thực tế thì loại đá nào xuất khẩu cũng phải gia công chế biến. Chỉ có điều là trong giấy phép của hầu hết các doanh nghiệp chỉ ghi là “khai thác”. Riêng quy định về đá ốp lát thì thật là “làm khó nhau”. Hầu như tất cả các doanh nghiệp đều sản xuất các loại đá dày khoảng 60 – 70mm theo phương thức đục đẽo thủ công. Nếu muốn dộ dày nhỏ hơn 50mm thì phải dùng máy để đá khỏi gãy, nhưng chi phí sẽ đội lên gấp đôi trong khi thực tế hiện nay, các công trường trong và ngoài nước đều chấp nhận loại đá ốp lát sản xuất thủ công này.

PHẢI CÓ HAI CHỮ “CHẾ BIẾN”

Để xuất khẩu được sản phẩm làm ra các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu đá trên địa bàn tỉnh như Quang Diệu, Hòa Bình, Phước Hòa phải “chạy ngược chạy xuôi” để xin hai chữ “chế biến”. Ông Nguyễn Minh Hiệp, Giám đốc Công ty Cổ phần Phước Hòa – Fico cho biết: Chạy tới chạy lui, cuối cùng cách đơn giản nhất là gõ cửa các ngành chức năng để thêm từ “chế biến” vào giấy phép sản xuất kinh doanh, bên cạnh từ “khai thác” đã có sẵn. Tuy nhiên, chỉ có Phước Hòa – Fico làm như vậy được vì giấy phép của doanh nghiệp mới cấp lại năm ngoái, nhằm nâng năng lực khai thác và sản xuất của công ty từ 300.000m³ lên 1 triệu m³.

Khai thác đá ở Núi Dinh, TX. Bà Rịa. Ảnh: Song An.

Đến nay thì các doanh nghiệp đã qua thời điểm vất vả vì đã “đáp ứng” hết những tiêu chí, quy định trong Thông tư 18. Những lô hàng đá xây dựng sản xuất trên địa bàn tỉnh vẫn đều đặn xuất sang nhiều thị trường trên thế giới và được các nước đánh giá cao. Tuy nhiên, điều cần rút kinh nghiệm là đã không có sự triển khai cụ thể sau khi có Thông tư này ra đời, dẫn đến tình trạng khi áp dụng vào thực tế phát sinh những phiền hà không đáng có cho doanh nghiệp.